Quinoa, czyli komosa ryżowa – czy jest zdrowa?

Tajemnicza quinoa w Polsce znana jest także pod nazwą komosa ryżowa, zboże Inków czy ryż peruwiański. Posiada niezwykle bogatą i długą historię. Quinoa jest jedną z najstarszych roślin uprawnych. Zdobyte źródła dowodzą, że korzystano z jej dobrodziejstw już 3. tys. lat p.n.e. Być może dlatego nazywa się ją także matką zbóż. Oryginalnie komosa ryżowa wywodzi się z terenów łańcucha górskiego Andów. Pola uprawne komosy ryżowej niegdyś rozciągały się od Kolumbii, przez obszar Peru, aż po Chile. Dzisiaj można spotkać tę roślinę, nawet w Polsce.

Co ciekawe, w pewnym momencie komosa ryżowa odeszła w zapomnienie, gdyż zastąpiono ją pszenicą, jęczmieniem czy zwykłym ryżem. Ponowne zainteresowanie komosą nastąpiło dopiero w XX wieku. Dlaczego? Wówczas ludzie zdobywali już coraz większą wiedzę dotyczącą zdrowia oraz bogactwa składników odżywczych określonych produktów spożywczych. Uznano wówczas, że komosa ryżowa nie ma sobie równych.

Co kryje w sobie komosa ryżowa?

Quinoa jest niezwykle bogatym wegańskim źródłem białka, zdrowych kwasów tłuszczowych, cennych witamin oraz składników mineralnych. Nasiona komosy ryżowej zawierają: od 10% do 22% białka, od 53% do 67% sacharydów, od 4% do 10% tłuszczów, od 1% do 5% błonnika oraz od 2% do 6% związków mineralnych.

Żadne inne zboże nie może się poszczycić taką zawartością białka. Nawet popularny wśród sportowców ryż wypada blado przy komosie ryżowej. Uśredniona zawartość % białka w ryżu wynosi 8,5, natomiast w komosie jest to wartość równa 16,5. Dodatkowo, białko nasion komosy ryżowej posiada lepiej zbilansowany skład aminokwasowy w porównaniu do innych popularnych zbóż.

Zawartość witamin z grupy B oraz C w nasionach komosy ryżowej jest zbliżona do ich poziomu w innych roślinach zbożowych. (M. SułkowSki, U. Gawlik-Dziki, J. Czyż) Z kolei, jeśli chodzi o znany antyoksydant, zwany także witaminą młodości, (witaminę E: α i γ-tokoferole), można mówić o dwukrotnie wyższym stężeniu, niż w przypadku innych popularnych zbóż (np. pszenica, żyto). Ziarna quinoa są również cennym źródłem kwasu foliowego, wapnia, magnezu, fosforu, manganu, miedzi, cynku, potasu i żelaza.

Kto powinien spożywać komosę ryżową?

Quinoa to samo zdrowie, dlatego każdy powinien umieścić ją na stałe w swoim menu. Należy jednak wspomnieć, że komosa ryżowa jest przede wszystkim produktem bezpiecznym dla osób, które nie mogą spożywać glutenu. To bardzo ważna informacja. Komosa może z powodzeniem stanowić bazę posiłków bezglutenowych.

Quinoa dostępna jest w formie klasycznej, jak i płatków z komosy ryżowej, chrupek, makaronu quinoa a nawet batonika lub czekolady z komosą. Z mąki quinoa można piec bułki i pieczywo. Dlatego też w dzisiejszych czasach osoby cierpiące na nietolerancję glutenu, mogą z powodzeniem cieszyć się urozmaiconym i pełnowartościowym menu na każdy dzień.

Ponieważ quinoa jest bogata w białko, powinna być spożywana przez osoby, które prowadzą aktywny tryb życia, jak również przez wegan i wegetarian – dla zaspokojenia odżywczych potrzeb organizmu.

Komosę ryżową można spożywać na słodko i słono. Doskonale dopełni śniadanie z dodatkiem owoców, sałatkę czy będzie stanowić cenny dodatek dla wykwintnych dań mięsnych. Quinoa jest delikatna, ale charakterystyczna w smaku. Z tego względu już jej niewielka ilość zupełnie zmienia oblicze każdego dania.

Rodzaje ziaren quinoa – czerwona, czarna i biała

Komosa ryżowa trójkolorowa, biała, czarna a może czerwona? Wybór jest ogromny. Czym różnią się między sobą rodzaje komosy ryżowej? Różnice w kolorze wynikają zarówno z innych gatunków, jak i miejsca występowania danej komosy.

Najbardziej popularnym gatunkiem jest komosa biała, zwana także lebiodą. Obecnie można ją hodować niemal na całym świecie, nie jest zbytnio wymagająca w zakresie warunków zapewniających jej przetrwanie. Z tego względu można ją spotkać nawet tam, gdzie kompletnie nie spodziewamy się żadnej rośliny, z której można uzyskać pożywienie.

Niestraszne są komosie białej strzeliste góry czy osamotnione wyspy. Należy jednak pamiętać, by nie spożywać dziko żyjącej komosy, gdyż może ona powodować zatrucie. Komosa biała zawiera cenne białko, żelazo oraz witaminy, w tym antyoksydanty. Posiada delikatny, chociaż nieco charakterystyczny smak.

Quinoa czerwona, zwana również czerwonawą, posiada dość ciemny, czerwony odcień. Porasta głównie tereny półkuli północnej. Co ciekawe, można ją spotkać w Polsce. Do spożycia nadają się zarówno liście, jak i nasiona czerwonej komosy. Oczywiście należy pamiętać o ich odpowiednim przygotowaniu.

Osoby skłonne do alergii powinny wiedzieć, że kwitnąca komosa ryżowa może wywołać reakcję uczuleniową. Jednak już samo spożywanie odpowiednio przygotowanej komosy czerwonej nie powinno wiązać się z tego typu zdarzeniami. To najtwardszy rodzaj komosy, odznaczający się również najintensywniejszym smakiem.

Czarna komosa ryżowa jest najmniej popularna. Prawdopodobnie ma to związek z wąskim obszarem występowania. Czarną komosę można bowiem spotkać głównie na terenie Ameryki Południowej. Jest wartość odżywcza jest podobna do wartości pozostałych komos.

Saponiny – czy są niebezpieczne?

Poza wieloma pozytywnymi stronami produkowania i spożywania komosy ryżowej, należy wspomnieć także o ciemnej stronie tego zboża. Quinoa w czystej postaci zawiera w sobie saponiny. Są to trójterpenoidy glikozydowe, które posiadają gorzki smak, jak również powodują obniżenie krzepliwości krwi oraz plazmolizę krwinek czerwonych. Aby pozbyć się saponin z komosy ryżowej, należy ją dokładnie przepłukać przed użyciem.

Dostępne są też gotowe produkty z komosy, pozbawione szkodliwych saponin. W kwestii produkcji ryżu peruwiańskiego pozbawionego tych związków, należy dodać etap obłuskiwania nasion, co oczywiście wiąże się z większymi kosztami.

Bibliografia

• K. K. Hozyasz, M. Słowik, Teff – cenne zboże bezglutenowe.

• M. SułkowSki, U. Gawlik-Dziki, J. Czyż, Komosa ryżowa – słabo znane pseudozboże o kosmicznych właściwościach.

• A. Palka, A. Wilczyńska, M. Flis, Wpływ dodatku nasion oleistych na zawartość podstawowych składników odżywczych w koktajlach mleczno-owocowych oraz na ich kwasowość.

• B. Achremowicz, A. Ceglińska, M. Darmetko, T. Haber, P. Karpiński, M. Obiedziński, M. Truszkowska, Ogólna charakterystyka komosy ryżowej oraz możliwości jej wykorzystania w przetwórstwie żywności.

Te produkty kupisz w naszym sklepie: